Türk Tarih Tezi

Türk Tarih Tezi, Osmanlı tarih yazımının mirası olan İslam merkezli tarih yorumlarına ve Avrupa merkezli tarih yorumlarına karşı alternatif bir milli yorum geliştirilmesi amacıyla 1930’larda ortaya atılmıştır. Bu eser doğrultusunda hazırlanan ve 1931-1939 yılları arasında liselerde okutulan dört ciltlik ders kitabı da Türk tarih tezinin temel metinlerindendir. İslam ve Hristiyan çatışmasına dayalı Osmanlı tarihi tezine ve Türkler aleyhinde yazılan batılı tarih tezlerine tepki olarak ortaya konmuştur. Bilimsel çevrelerde Türk tarih tezi, siyasi gayeler taşıdığı, hayalci veya romantik milliyetçi yönlerinin olduğu savlarıyla eleştirilmiştir. 

Önsözünden anlaşılacağı üzere dört ciltlik tarih, Türklerin uygarlığa katkılarını ortaya çıkarmayı açıklamak ister. Avrupa medeniyetinin göçler sonucu Asya’dan gelen insanlar tarafından oluşturulduğunu, Yunan bilim, sanat ve felsefesinin bütün pınarlarının da aslında Anadolu’da olduğunu savunur.^[1]

Türk Tarih Tezi, beyaz ırkın kökeninin Orta Asya olduğu hipotezinden yola çıkmaktadır. Buna göre değişik çağlarda, çeşitli göç dalgaları halinde Orta Asya’dan dünyaya yayılan Türklerin de atası olan halklar, dünya medeniyetlerinin önemli bir kısmını kurmuştur.^[6] Irklardan bahsederken belirli bir ırkın üstünlüğünü savunmaz. Göçler sonucu ırkların birbirlerine karıştığını anlatır.^[2]

Türk tarih tezinde 19. yüzyıl sonunda ve 20. yüzyıl başlarında yapılmış araştırmalara dayanılararak milli bir tarih yorumu ortaya konmuştu. Tarihte yaşamış büyük medeniyetler kurmuş bazı kavimlerin Türk olduklarına dair kanıtlar ortaya sürülmüştü. Tarih öncesinde uygarlık izlerine rastlanmamış diyarlara medeniyetin, Türklerin de dünyaya yayılmış olduğu Orta Asya’dan yayıldığı fikri savunulmuştur.^[1]

Türk tarih tezine göre M.Ö. 3000 ile M.Ö. 1200 yılları arasında Orta Asya’dan yurtlarını terk edip Akdeniz havzasına yayılan brakisefal’ler Türklerin atalarıdır. Dünya medeniyetinin başlangıcını Yunan Medeniyetine bağlamak yanlıştır. Etiler (Hittitler) Anadolu’da yaşamış Yunan Medeniyetinden daha eski bir medeniyettir. Etrüskler’in İtalya’ya Anadolu’dan gitmiş oldukları kesindir. Orta Asya’dan yayılan göç dalgaları Avrupa’ya da yayılmış ve vahşet ortamı süren kıtaya sırasıyla cilalı taş, bakır, tunç ve demir çağı sanatlarını götürmüşlerdi. Bir Asya kavmi olan Keltler, göç yollarında önemli eserler bırakmışlardı. Ligürler, Kimriler ise Keltlerden önce Avrupa kıtasında Kırım ve Danimarka’ya kadar gitmişlerdi. M.Ö. 2000 yılına kadar Avrupa’da bakır aletler dahi bulnamamışken, bu tarihte bronz aletler birden bire çoğaldığı kazılarda tespit edilmişti. Bronz madeninin kaynağı kalay madeni Asya’da bol miktarda bulunurken Avrupa’da sadece ince bir damar halinde Fransa’da bulunmaktaydı.^[1]

Mustafa Kemal Atatürk 1928-1930 yılları arasında Türk Tarih Tezi’nin oluşturulmasında tarihçilere önderlik etmiştir. Atatürk’ün, “Anadolu 7000 yıllık Türk beşiğidir” sözü onun Anadolu’daki Türk varlığının Malazgirt Meydan Muharebesi’nden çok öncelere dayandığına olan inancını yansıtmaktadır.^[2]

Tartışmalar ve tenkitler

Atatürk’ün hazırlanmasına öncülük ettiği Türk Tarihinin Ana Hatları kitabının yazarlarından olan Fuad Köprülü, 1940 yılında yazdığı bir yazıda kendisinin de katkıda bulunduğu eseri, Avrupa tarihçiliğinin Türkler aleyhinde yazılmış temelsiz ve olumsuz düşüncelerine karşı bir tepki olarak ortaya çıkan Romantik Nasyonalist bir tarih anlayışı olduğunu yazmıştır.^[2]

Romantik milliyetçilik eleştirisi, Atatürk’ün yazılmasını teşvik ettiği tarih görüşünde, dünya uygarlık tarihinin kökenlerinin, sadece Hint-Avrupa lisanı konuşan topluluklara atfedilmesine Türkleri sarı ırka mensup barbarlar olarak gösterilmesine bir tepki olarak ortaya konmuştu. Dünyadaki bütün dillerin kökeninin Türk dilinin kökeni ile ortak olduğu görüşünde olduğu gibi Güneş Dil Teorisi’nde de dile getirilen, tepkisel ve romantik milliyetçi savları içinde barındırmaktaydı.

Türkçü bilim adamı Zeki Velidi Togan 1932 yılında, I. Türk Tarih Kongresinde, tıp doktoru Reşit Galip’in sunduğu bildirgeyi Orta Asya’nın tarihte bir iç deniz olduğu savı nedeniyle eleştirdi. Ardından Türkiye’yi terk ederek Almanya’ya gitti, 1939 yılında tekrar Türk Milli Eğitim Bakanı tarafından Türkiye’ye davet edilinceye kadar yurda dönmedi, akademik çalışmalarına Almanya ve Avusturya’da devam etti.^[2] [3] 

Kaynakça

1. Kitap: ”Kemalist Eğitimin Tarih Dersleri” Türk Tarihinin Ana Hatları, (1931-1941 yılları arasında liselerde okutulan temel eser), İstanbul, Kaynak Yayınları, 1996, ISBN 975-343-118-X. Erişim: 04.02.2015. ⇒
2. Site: ”Türk Tarih Tezi” Wikipedia-tr. Erişim: 04.02.2015, (http://tr.wikipedia.org/wiki/T%C3%BCrk_Tarih_Tezi) ⇒
3. Kitap: ”Türklerin Tarihi” Doğan Avcıoğlu, birinci cilt, Ankara: Tekin. Erişim: 04.02.2015.

Dış Bağlantılar

1.  Vikipedia ^[Tr] 
2. Atatürk.net ^[Tr] 
3. Atatürk Kimdir? – Youtube.com^[Tr]