Yapay Dil Terimler Sözlüğü
Sanatsal Dil (en: artlang – bk: Epittil)
İngilizce “artistic language” sözcüklerinin kısaltmasıdır. Sanatsal veya estetik nedenlerle geliştirilen dilleri temsil eder. Genellikle yazarın kendi kurguları veya fantastik dünyasında kullanmak amacıyla geliştirdiği dillerdir. Misal; Elfçe, Klingon, Ayeri, Verdurian, Teonaht, al Bakiyye vb.
Yardımcı Dil (en: auxlang – bk: Yararîtil)
İngilizce “auxiliary language” kelimelerinin kısaltmasıdır. Uluslararası iletişime hizmet etmesi amacıyla normal dil olarak geliştirilen yapay dilleri ifade eder. En yaygın bilinen yardımcı dil, “Esperanto” dilidir. Diğer yardımcı dillerden bazıları ise (auxlang) Ido, Volapük, Interlingua, Solresol, Ro, Al Bakiyye vb.
Babil Metni (en: Babel Text – bk: Babilbell)
Babil Kulesinin öyküsü olarak nitelendirilen metindir. Yapay dilcilerin büyük kısmı bu metni kendi yapay dillerine tercüme ederek alıştırma yapmakta ve ortak olgular oluşturmaktadır. Ortak bir metin kullanılarak temel bağlantılar hem doğal hem de yapay diller arası ilişkiyi kuvvetlendirmektedir. Bu maksatla ortak kullanılır.
Resmi Bilgi Kaynağı (en: Canon)
Yapay dilciler İngilizce “Official” terimi yerine “Canon” kullanabilmektedir. Yapay dilin resmi bilgi kaynağını belirtir. Klingon konuşanlar, Okrandian Canon (Marc Okrand)’dan bahsederler.
Yapay Dil (en: conlang – bk: Suntil)
İngilizce “constructed language” sözcüklerinin kısaltmasıdır. Geliştiricisi belli olan yapay dilleri ifade eder. Sanatsal Dilleri (artlangs), Yardımcı Dilleri (auxlangs), Tasarlanmış Dilleri (engelangs) vb. diğer dil türlerinin tümünü kapsayan genel terimdir.
Yapay Dil Geliştiricisi (en: conlanger – Suntilmen / Suntilcan)
Bir yapay dil geliştiren, yapay dil gelişim evrelerinde rol alan kişileri tarif etmek için kullanılır. İlgili yapay dil geliştiricilerine “Conlanger” denilir.
Tasarlanmış Diller (en: engelang – bk: Dizmiştil)
İngilizcede “engineered language” sözcüklerinin kısaltmasından oluşur. Tasarlanmış diller, mantıksal dilleri içermektedir ve Ithkuil gibi bazı temel kriterleri karşılamak amacıyla geliştirilmiş dillerdir.
Mantıksal Diller (en: loglang – bk: Usjıltil)
İngilizcede “logical language” sözcüklerinin kısaltmasıdır. Felsefi ve/veya mantıksal parametreler kullanılark tasarlanmış yapay dilleri ifade eder ve genellikle temel bazı yapı ve ifadelerin kullanımına izin verilir. Bazı mantıksal diller (loglang) Loglan ve Lojban‘dır.
Doğal Diller (en:natlang – bk: Getil)
Natlang, İngilizce “natural language” sözcüklerinin kısaltmasıdır. Toplum tarafından konuşulan veya bir zamanlar konuşulup akabinde ölmüş temel dilleri ifade eder. Doğal diller zamansal eksende birtakım değişikliklere uğramıştır ve geliştiricisi, ilk çıkış noktası yapay diller gibi bilinmez. İngilizce, Almanca, Türkçe, Arapça, Farsça, Çince, İspanyolca, Ermenice, Eski Mısır Dili, Antik Yunanca, Rusça vb. diller doğal diller sınıfındadır.
Glossopoeia (en: Language – bk: Til)
Yunanca “tongue” sözcüğüne dayanmaktadır. “Dil” ve “yapmak” kelimelerinden türetilmiştir. Dillerin sanatsal gelişimi/inşaası hususunda kullanılan alternatif bir sözcüktür. “Glossopoeic” , sıfat formundadır ve “glossopoeist” ise “Conlanger” yani yapay dil geliştiricisi anlamında kullanılır. Bu sözcük 1990’larda Steve Deyo tarafondan formule edilmiştir ve “mythopoeia“, İngilizcede “myth-making“, yani “Efsane Yaratma” sözcüğü ile karşılanmıştır.
Adlandırma Dil (en: naming language – bk: Zeşadtil)
Bir kurgu veya oyunda kişi, yer veya herhangi bir şey için ad oluşturmak amacıyla tasarlanan, geliştirilen minimal yapay dilleri ifade eder. Bu tarz diller genellikle dil bilgisi ve temel kurallara odaklanmadan temel ses ve sözcüklere odaklanılarak geliştirilmektedir.
Yeni Yazım Sistemi (en: neography – bk: Tezehattiytüzüng)
Edebi olarak “Yeni Yazım” olarak ifade edilir. Bir yapay dil için yeniden geliştirilen yazı sistemlerini ifade eder. Bir dil veya söylemsel yapı olmadan da kendi başına sanatsal bir uğraş amacıyla geliştirilen yazı sistemlerini de ifade etmek için “neography” sözcüğü kullanılır. Sentetik yazı sistemlerini ifade eder.