Al Bakiyye Yapay Dili

Al Bakiyye Yapay Dilinin En Temel Adlandırması

“Al Bakiyye” adlandırması “Hüsnü Hatt-î Bakiyye Lisanı” kelimesinden gelmektedir. “Güzel yazılı ebedi, özgür ve ölümsüzlüğe ait dil” demektir. Tüm dillerde “al Bakiyye” şeklinde kullanılması önerilir. “al” ön eki “el” artikelinin sert-kalın sesletime göre “al” biçimini almış halidir. Tüm dillerde “Al Bakiyye” şeklinde kullanılması geliştiricisi tarafından önerilse de bir kısıtlama ve şart koşulmamıştır. İsteyen istediği isimlendirmeyi verebilir. “Bakish, Bakice, Al Bakiyyece” vb. kullanımlar da görülebilir. 

Al Bakiyye Yapay Dili Nedir? 

Türkiye Türkçesi ve Osmanlı Türkçesi başta olmak üzere diğer birçok Türk lehçesi, şivesi ve ağzı, Arapça ve Farsça, Almanca ile İngilizce gibi birçok dilden köksel olarak etkileşime uğratılmış, kendine özgü yapı ve kullanımı geliştirilmiş yapay dildir. Belli bir alfabe ile yazım kuralı aranmaz. Tüm alfabe ve yazım sistemleri ile yazılabilir. Öğretim, bilgi aktarımı ve sesletimleri kayıt altına alabilmek için 4 alfabe standart olarak kabul edilmiştir; “Al Tamğa-ibakiyye (Al Bakiyye Alfabesi),Al Hûray-ibakiyye (Latin Kökenli),  Al Arabî-ibakiyye (Arap Kökenli), Al Orhun-ibakiyye (Göktürk-Runik-Orhun Kökenli)“. 

Al Bakiyye Standart Kabul Edilen Alfabeleri ve Yazım Mantıkları

Diğer birçok doğal ve yapay dilin aksine Al Bakiyye yapay dilinde alfabe kısıtlaması ve tek bir alfabe kuralı bulunmaz. Kişi, istediği alfabe ve yazı sistemi ile al bakiyye yapay dilini yazabilir. Sesletim ve yapılar buna uygun olarak geliştirilmiş ve birçok alfabede standart-yaygın bulunan harf-ses sisteminden oluştur. Ayrıca seslerde katı kural da bulunmaz. Yazıldığı gibi okunur, kişinin kendi istediği tarzda okunmasına imkan verir. Örneğin “L” sesi ince, kalın, peltek vb. fark etmeksizin okunabilir ve yazılabilir. Anlam ise hiç bir şekilde değişime uğramaz. Çünkü Al Bakiyye dilinde 3 ses hariç diğerlerindeki sesletim özgürcedir. Ancak Nazal N, Kalın H ve Gırtlak Ğ sesleri özelliğine uygun olmalıdır. Aksi durumda anlam kaybı veya karışması olabilir. 

1. Al Tamğa-ibakiyye (Al Bakiyye Alfabesi): Tamamen kendisine özgü sistem ve damgalardan oluşan, kendisine özgü sesletim ve yazım formu bulunan alfabedir. Al Bakiyye diline özgüdür. Bilgisayar hattı ve el hattı olmak üzere iki farklı yazımı mevcuttur. 
2. Al Hûray-ibakiyye (Latin Kökenli): Latin harflerinden özel olarak derlenmiş ve sesletimi geliştirilmiş alfabedir.  Al Bakiyye diline özgüdür.
3. Al Arabî-ibakiyye (Arap Kökenli): Arap harflerine dayalı Osmanlı Türkçesine özgü kullanılan alfabedir. Birkaç ek Arabî harf ilavesiyle kullanılmaktadır. 
4. Al Orhun-ibakiyye (Göktürk-Runik-Orhun Kökenli): Eski Türk ulusuna özgü Göktürk harfleri ve Runik harfleri dikkate alınarak oluşturulmuş alfabedir. 

Standart 4 Alfabe İle Al Bakiyye’nin Yazımı

Al Bakiyye (Al Tamğa-ibakiyye):

ᒍ Ḷ⟓৬

Latin (Al Hûray-ibakiyye): 
Al Bakiyye
Arabî (Al Arabî-ibakiyye):

ال باكییه       ‌

Göktürk (Al Orhun-ibakiyye): 

Al Tamğa-ibakiyye (Al Bakiyye Alfabesi)

⥌ Ḷ Б C Ċ Ɔ ഥ ഥ’ ᛠ 웃 Э ∧ Ƒ ౨ Г ૭’’ G Ǧ ԋ Ꮦて で I ↾ ..↾  Ĵ ⟓ ⊲ Ø ᒍ ૪ M Ⱈ Ɲ Й O ⧽ Ȫ П Ḻ ર મ ཞ Ӭ ≾ じ ๛ β ≾. Ұ Ꭷ Ꭷ’ Ꭷ’’ ⱱ ୨ Ϣ ৬ ᕴ ᓬ X ⥙ λ @ ↓ የ ჰŧ 
Diğer Ek ve Harfler: (Ӄ❞〟 )

Al Bakiyye Harfleri ve Okunuşları

Al Hûray-ibakiyye (Latin Kökenli)

Temel harfler: A B C D E F G H X I J K L M N O P R S T U V W Y Z
Özel Harfler: Â Ê Ç Ğ Ɠ İ Î Ñ Ö Ř Ş Ü Û

Al Arabî-ibakiyye (Arap Kökenli)

Al Orhun-ibakiyye (Göktürk-Runik-Orhun Kökenli)

Klasik Al Bakiyye alfabesi kurallarına benzer yapıda kullanılır. Sözcük sonunda genelde ünlü harfler yazılır, sözcük ortasında ünlü harfler pek yazılmaz. 

Bakiyye Lisanı Temel Özellikleri

1. Yazımında yazıldığı alfabe kuralları geçerlidir. 
2. Cümle dizilimi özgürcedir. 
3. Esas fiil ile birleşen ve birleşmeyen yardımcı fiilleri bulunur; “ist, -dır, war”
4. Tüm isimler için kullanılan farklı artikeller vardır. Ancak Avrupa dilleri gibi artikellerde ve isimlerde cinsiyet ayrımı yoktur; “Lâ, Ya, Ol, Ey, El, -i / yi”.
5. Yaratıcı için özel şahıs eki mevcuttur; “Hay“.
6. Olumlu-Olumsuz-Soru cümle yapısı vardır. 
7. Yeni sözcük türetmede “Türetek Tablosu” kullanılır. 
8. III. Tekil şahıs için cünsiyet ayrımı olmadığı için tek bir şahıs eki vardır; “Ol“. 

Dilbilgisi ve Kurallar

Bakiyye Dili, soldan sağa kendi harf sistemi ve yazım tarzıyla beraber tercih edilen her alfabe ile yazılabilir. 

Tanımlama – Artikel ve Yardımcı fiil yapısı mevcuttur.

İsimler (⥌ഥᒍર)

Bakiyye dilinde 2 çeşit isim vardır; Özel isim ve cins isim. İsimlerin tekil, yalın, çekimli, çekimsiz, çoğul durumları bulunur. Bakiyye lisanında Özel isimler dahil tüm isimler belirtenç (Tanımlayıcı-Artikel) alır. 4 farklı çoğul yapma yapısı bulunur. İsim cümlelerinde yardımcı fiil “ჰŧ -ഥ” olarak kullanılır.

Çoğul Yapma Ekleri

• ᒍર (ler – lar) : ⥌ƆMᒍર (Adamlar) – Adamlar
• @ (at) : БᒍГ@ (Belgeat) – Belgeler
• ГӬƝ (Gêân) : ⥌ƆM..↾ГӬƝ (Adamîgêân) – Ademoğulları
• I〟(Eyin) : ⥌ƆMI〟(Adameyn) – Adamlar
• Ɲ (En) / 〟(en – in): Ḷર⊲Ɲ (Barken) – Evlikler / : Ḷર⊲〟 (Barkın) – Evlikler

Örnekler

Klasik Al Bakiyye Yazımı: ᒍ ᛠᒍ..↾Ḷ⟓৬ ჰŧ Бર 5 ⊲❞≾.MƝ ⧽ϢƝ じ❞ᛠᒍ. Ḷ ᛠᒍ Oર ᛠMGᒍ↓ ϢᎧરƆ M⥌Ɲ Гᒍ≾.O ḶI MЭⱱᒍᎧ’@ Ḷ⟓ 웃ḺƝ. ᒍ ↾C⥌ᓬ@ ჰŧ БCᒍ M↾ Mરᛠ ⧽ ৬↓ΛƆM↾৬〟.
Latinî Al Bakiyye Yazımı:  El Til-ibakiyye ist ber 5 konuşmen olwan Suntil. Bu til or damğaluk wurde man geleşo bay Mevlüt Baki Tapan. El İcaazet ist bical mi mert ol Yekademiyan.
Türkçe Çeviri: Al Bakiyye dili, +5 kişinin konuştuğu bir yapay dildir. Bu dil ve alfabesi Mevlüt Baki Tapan tarafından oluşturulmuştur. Lisansı ücretsiz ve tüm insanlar içindir.

Neden Bu Dil Geliştirildi

Hiç kimsenin yeni bir dile ihtiyacı olmadığını ve Esperanto gibi daha gelişmiş yapay dillerin ve Almanca, İngilizce, Fransızca, İspanyolca, Arapça, Türkçe gibi elbette ki doğal dillerin olduğunu iyi biliyoruz. Fakat yine de biz bir dil, alfabe ve edebiyat geliştirdik. Tüm kullandığımız Türkçe, Osmanlıca, Göktürkçe, Almanca, İngilizce, Farsça ve Arapça gibi dillerdeki güzel sözcükleri, sistem ve kuralları bir bütün içinde kendi tarzımızla yeniden şekillendirmek istedik. Bu etkileşim ve kapsam dahilinde geliştirdiğimiz yazı, edebiyat ve dil sistemi ile konuşmadan ziyade daha çok edebi yazım dili, anlatım ve betimleme dili olmasını ümit ederek bu yola çıktık. Bu doğrultuda yapay dil geliştirme sanatını icra etmeye devam edeceğiz. 
Al Bakiyye Dilinde Bir Örnek
Al Bakiyye (Klasik Al Bakiyye Yazım): ᒍ ᛠᎧ’ર⟓〟 Ϣર❞ ⊲〟Й≾.Λ ৬ 웃ᒍ..↾ᛠᎧ’ર⟓ Oર ⧽ᒍર Ϣર❞ ᛠЭΛ Ȫᓬ↾ “ᛠᎧ’ર⟓”. λΛ ᛠЭO MΛ⥌Ɲ “ᛠᎧ’ર⟓” Ƒ↾ ᒍ Ḷ⟓৬ 웃GᎧ.
Latin Yazım – Al Bakiyye: El Türken waren konaşa ya Til-itürk or ollar waren têa özi “Türk”. Nança têo man “Türk” efi Al Bakiyye tağu.
Türkçe: Türkler Türkçe konuşurlar ve onlar kendilerine “Türk” derler. Böylelikle Al Bakiyye’de de “Türk” olarak nitelendirilirler. 

Al Bakiyye Şive ve Lehçesi

“Klasik Al Bakiyye” olarak adlandırılmakta olup, ek olarak bir şive ve bir de lehçesi mevcuttur. Al Bakiyye alfabesi ve yazım kuralları ile yazılır. Fakat şive ve lehçesinde farklılık söz konusudur. Şive, Lehçe ve Klasik Al Bakiyye’nin bütünleştirilip, sistmleştirildiği en son sürüm ise “Standart Al Bakiyye” olarak nitelendirilir. Standart Al Bakiyye, artık al Bakiyye’nin tüm halini ve en son geçerli sürümünü içerir. Bu güncelleme neticesinde Al Bakiyye ilinde alfabe kısıtlaması veya belli bir alfabe şartı yoktur. İsteyen istediği alfabe ve yazım sistemi ile Al Bakiyye yapay dilini yazabilir. 

1. Klasik Al Bakiyye: Kendine özgü alfabe ve yazım sistemi mevcuttur. Zaman ve fiil çekim yapısı standart al bakiyye’den farklıdır. 
2. Al Bakiyyetüneşvek: Latin harfleri ile özgür sesletime göre Klasik Al Bakiyye dilinin yazım ve kullanım sürümüdür. Al Bakiyye yapay dilinin şivesidir.
3. Al Bakiyyetünhüer: Standart oluşturulmuş bir Latin kökenli alfabesi mevcuttur. Ancak yazım, alfabe vb. kural ve kısıtlama bulunmaz. Kişi istediği yazı sistemi ve alfabeyi kullanabilir, sesleri kendi lisanınca telafuz edebilir. Klasik Al Bakiyye’nin lehçesidir ve “Hûrayca” olarak nitelendirilir. Tamamen özgür bir dil ve anlatım amacı güder. Birkaç temel kural haricinde kısıtlayıcı kural yoktur. Cümle ve sözcük dizilimi özgürcedir. Birden fazla anlatım yöntemi vardır. Birden fazl olumsuzluk eki, sıfat tamlaması, artikel yapısı, sözcük kullanımı, ifade türü, çoğul eki, edat ve bağlaç yapısı mevcuttur. 
4. Standart Al Bakiyye: Tüm şive, lehçe ve klasik al Bakiyye’nin bütünleştirildiği en son sürümdür. Al Bakiyye dilinin en son geçerli kurallar bütününü içerir. Alfabe şartı ve kısıtlaması olmayıp, öğrenim ve belli kaideleri kolayca belirtmek için 4 alfabe standart olarak kabul edilmiştir. 

Al Bakiyye Dili Alfabesinin Arap, Latin, Göktürk ve Yunan Harflerindeki Karşılıkları

Al Bakiyye yapay dili alfabesindeki harflerin diğer Arap, Göktürk, Latik ve Yunan harflerindeki karşılıkları verilmiştir.

Al Bakiyye Dili Alfabesinin Diğer Alfabelerdeki Karşılıkları; Birden farklı şekil ve işlevde ünlü harf bulunmaktadır. Ünlülerin birden farklı yapısı ve sesletimi mevcuttur.
Al Bakiyye alfabesi, birkaç kendine özgü harf dışında diğer Arap, Göktürk, Latin, Hint, Yunan gibi alfabelerden de harf alımı yapmıştır.

Diğer Ek ve Damgalar

No	El – Figûrât Hattı	Bilgisayar Hattı	Okunuşu	Sesletim	Türkçe
	♍	Amma	Amma, ama		Bağlaç, ama, amma,
Ӄ / k	Ӄ / k	Ӄ / k	Kio	Kio	Bağlaç olan ki
	⩊	Çiftlem			Önceki harfi çift okutur.
+	+	Artı	Artı, ilave, ek olarak
/	/	Veya	Veya, ya da, yahut
ჰŧ	ჰŧ	ჰŧ	İst	İst	Yardımcı fiil
°	°	°	°	°	Dursak

Al Bakiyye Dilinde İsimler ve İsmin Halleri (⥌ഥᒍર)

Bakiyye dilinde 2 çeşit isim vardır; Özel isim ve cins isim. İsimlerin tekil, yalın, çekimli, çekimsiz, çoğul durumları bulunur.

Al Bakiyye Dilinde İsimler ve İsmin Halleri (⥌ഥᒍર); İsimlerin kendilerine özgü artikelleri bulunmaz ancak tüm isimler artikellerle kullanılır. Artikeller isimlere değil, kavram, cümle yapısı ve anlama dayalı değişim gösterir.

Çoğul Yapma Ekleri

• ᒍર (ler – lar) : ⥌ƆMᒍર (Adamlar) – Adamlar
• @ (at) : БᒍГ@ (Belgeat) – Belgeler
• ГӬƝ (Gêân) : ⥌ƆM..↾ГӬƝ (Adamîgêân) – Ademoğulları
• I〟(Eyin) : ⥌ƆMI〟(Adameyn) – Adamlar
• Ɲ (En) / 〟(en – in): Ḷર⊲Ɲ (Barken) – Evlikler / : Ḷર⊲〟 (Barkın) – Evlikler

İsmin Halleri

Al Bakiyye Dilinde Taşıt – Ülke/Ulus Ekleri ve Var Yapısı

Al Bakiyye dilinde taşıtlara özel oluşum ekleri mevcuttur. Diğer dillerden sözcük alımı yapılamaz, taşıt eylemi ve faaliyet alanına göre türetme yapılır.

Taşıt Ekleri

Otobüs, minibüs, tren, gemi, uçak vb. vasıta eyleminde araç niteliği bulunan gereçler için “-vaslam” eki kullanılır. 

Karayolu Taşımacılığı: ᕴ⧽ (Yol)

Karayolu – Demiryolu: મᕴ⧽ (Rayol)

İki Tekerli Araçlar: ᛠ↓ (Tek)

Raylı Sistem Demiryolu Taşımacılığı: મ (Ray)

Yalnızca raylı sistem (Tren): મ (Ray)

Üstten giden raylı hat (Tramvay): Ꭷમ (Uray)

Yeraltından giden raylı hat (Metro): ⥌મ (Aray)

Denizyolu Taşımacılığı: ƆƝ (Den)

Denizaltı Taşımacılığı: ⥌ƆƝ (Aden)

Havayolu Taşımacılığı: ᎧĊ (Uç)

Sözcükler

Tren: મ୨≾૪ (Rayvaslamlam)

Otobüs: ᕴ⧽୨≾૪ (Yolvaslam)

Metro: ⥌મ୨≾૪ (Arayvaslam)

Gemi: ƆƝ୨≾૪ (Denvaslam)

Tramvay: Ꭷમ୨≾૪ (Urayvaslam)

Var Yapısı / ୨ર

Var formu “୨ર” (var) biçiminde kullanılır. Özne + Yardımcı fiil + ୨ર şeklinde cümle sıralaması mevcuttur. 

Örnek: Evde bir çocuk var.. 

Al Bakiyye: ᒍӬ Ḷᒍ∧ ჰŧ ୨ર Ƒ..↾ ᒍӬ Ḷર⊲

Okunuş: La Bala ist var efiy la barq

…

Örnek II: Evde seni bekleyen bir eşin var.

Al Bakiyye: ≾.〟ჰŧ ⱱર ⟓⧽ Ϣર ⧽ ⊲OЙƆM∧⟓ ๛⥙ ↾Ɲ ᒍӬ Ḷર⊲. 

Okunuş: Eshin ist var keyol war ol kandamaq seng in la barq.

…

Örnek III: Tren geliyor. Ama biz arabayla eve gideceğiz. 

Al Bakiyye: મ୨≾૪ Гᒍཞ. M̃ Бᓬ Ϣર Г@⥌CĴБᓬ ৬ રIḶᒍ〟 ᓬᎧ ᒍӬ Бર⊲. 
Okunuş: Rayvaslam gelriy. Amma biez war getecejbiez ya araybalen zu la barq. 

Ülke – Milliyet

Alman : CરⰘ (Cermen)

Alman Ülkesi : CરⰘ৬ (Cermenya)

Alman yurdu: CરⰘ૪ƝƆ° (Cermenland)

Alman Ulusundan : CરⰘ..↾ (Cermenî)

Alman Diyarı : CરⰘ≾웃〟 (Cermanestayen)

Almanyalı : CરⰘ৬ᒍ↾ (Cermenyalı)

Alman Dili. ᒍ≾Ɲ..↾ CરⰘ (Lesen-i Cermen)

Her ulusun kendine özgü tabiri vardır ve genellikle kültürleri, yaşam tarzları ve bulundukları bölgeye göre adlandırılırlar. 

• Ülke isimleri için millet isimlerinin sonuna “৬” (ya)  eklenir.
  • CરⰘ৬ (Cermenya) [Almanya]
• Ülkenin bağlı olduğu ulusu betimlemek için ulus isimlerinin sonuna “CરⰘ..↾” (Î) eklenir.
  • CરⰘ..↾ (Cermenî) [Alman]
• Ulusların yaşadığı bölge, toprak parçasını ifade etmek için ulus isimlerinin sonuna “≾웃〟 ” (estan) eklenir.
  • CરⰘ≾웃〟 (Cermenestayen) [Alman yurdu]
• Millete tabi olma ve yaşanılan bölgeli olma hali için ise millet adı sonuna “ᒍ↾” (li) eklenir.
  • CરⰘ৬ᒍ↾ (Cermenyalı) [Almanyadan]
• Milletlerin dili için “ᒍ≾Ɲ..↾” (lesen-i) sıfat tamlaması kullanılır: ᒍ ᒍ≾Ɲ..↾ ᛠᎧ’ર⟓ (El lesen-i Türk) yahut ismin sonuna “C” (ci) veya “≾.” (iesh) harflerinden biri eklenir.
  • ᒍ≾Ɲ..↾ CરⰘ (Lesen-i Cermen) [Alman dili]
  •  CરⰘC (Cermence) [Almanca]
  • CરⰘ≾. (Cemernieş) [Almanca]

Kıtalar – Anakaralar

Kıta/Anakara: ⥌Й૭’’મ (Anugaray)

Kara parçası: ૭’’મ (Garay)

Al Bakiyye dilinde kıta/kara parçaları yön, coğrafi özellik veya üzerinde yaşayan toplum kültürüne göre isimlendirilir. 

Al Bakiyye Dilinde Sıfatlar (≾↾Ƒ@〟)

İsimlerden önce gelerek onların anlamlarını sayı, renk, durum, hareket, biçim, yer, işaret ve soru yönlerinden tamamlayan; onları niteleyen ve belirten kelimelere sıfat denir.

Al Bakiyye Dilinde Sıfatlar (≾↾Ƒ@〟); 4 farklı sıfat yapma durumu vardır ve hangi türün seçileceği yazara bırakılmıştır. Kaide, edebi üslup ve sesletime uygun olarak özgürce seçilebilir.

Sıfatlar

İsmi nitelendiren özelliğe sahiptirler. 4 çeşit sıfat yapma durumu bulunur. 

1. İsmin önüne getirilerek; “৬Й Ḷર⊲ (Yeni barq)” 
2. İsmin sonuna getirilerek; “Ḷર⊲..↾ ৬Й (Barq-ı Yeni)”
3. Artikelli İsimle bütünleşik; “Ḷર⊲ᒍ৬Й (Barqalyeni)”
4. Sıfat-İsim bütünleşik; “৬Й❞Ḷર⊲ (Yenunbarq”)

Sıfat Derecelendirmesi: Sıfatın önüne ek getirilerek derecelendirme sağlandı. 

Yalın: 

Kıyas: ഥで (Daha)

Üstün: Ɲ (En)

Örnek: Büyük bir ev ve yeni apartman almak için hayırlı bir adam ve bol paralı olmak lazım. 

Hayırlı adam: 

てરᒍ↾  ⥌ƆM (Hayarlı Adam)

⥌ƆM..↾ てર (Adam-ı Hayar)

⥌ƆMᒍてર (Adamalhayar)

てર❞⥌ƆM (Hayrunadam)

Sıfatlar – Sıfat Tamlamaları

Bakiyye dilinde sıfatlar iki şekilde kullanılırlar; isimden önce ve isimde sonra. Belirsiz sayı sıfatı, işaret sıfatı kullanıldığında isimlerde belirteç kullanılmaz. 

Бર ⥌ƆM (Ber Adam) – Bir Adam

Ḷ ⥌ƆM (Bu adam) – Bu Adam

Bunun haricindeki tüm isimlerde belirteç kullanılır ve sıfattan önce kullanılır. 

৬ Эԋᛠ৬ર ⥌ƆM (Ya ehteyar adam) – Yaşlı Adam

İsim Önü Sıfat Tamlaması: İsimden önce belirteçten sonra kullanılır. 

৬ Эԋᛠ৬ર ⥌ƆM (Ya ehteyar adam) – Yaşlı adam

İsim Sonu Sıfat Tamlaması: İsimden sonra bağdaşık olarak kullanılır ve belirteç ise en başta olur. İsim-Sıfat arası “i” sesi ile bağdaşıklık kurulur. 

৬ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર (Ya adam-i Ehteyar) – Yaşlı olan Adam

Çiftli Sıfat Kullanımı: Başta ve sonra iki şekilde de bir sıfat tamlaması kullanılabilmektedir. 

৬ Ꭷ’ƝᒍᎧ’ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર (Ya ünlü adam-i ehteyar) Yaşlı olan ünlü adam

Al Bakiyye Dilinde Şahıs Zamirleri ve Belirteçler (Бᒍરᛠλ ⱱ ⥌Ɔᒍ❞MЭƝ)

Al bakiyye dilinde yaratıcı için ayrı bir şahıs zamiri vardır. 6 adet de artikel (belirteç) mevcuttur.

Al Bakiyye Dilinde Şahıs Zamirleri ve Belirteçler; Tüm isimler artikel ile kullanılır ve artikel, cümle ve anlam yapısına göre değişim gösterir.

Şahıs Zamirleri

8 şahıs zamiri vardır. 2 isim, 2 de fiil cümlesinde kullanılan yardımcı fiiler vardır. 

Örnek:

Ben bir doktorum.

Ⱈ ჰŧ Бર じGƝഥᓬ. 

(Men ist ber sayğandaz)

Belirtenç (Tanımlamalık – Artikeller)

1. Belirteçler (Artikel): Türkî dillerde olmayan artikel yapısı, Bakiyye lisanında bulunmaktadır. Almanca, İngilizce, Arapça gibi dillerde artikel bulunur. Bakiyye lisanında ise bu artikel yapılarından farklı bir artikel yapısı mevcuttur. İsimlerin cinsiyet ayrımından ziyade nitelik ve olgu durumu için artikel kullanılır. 6 belirteç (artikel) vardır. Bunlar; “৬, I, ⧽, ᒍӬ, ᒍ, ..↾” (Ya, Ay, Ol, Lâ, El ve İiy)’dir. 

“..↾” (İiy) belirteci hariç hiç bir belirteç isim ve kelimeyle birleşmez. 

Belirli – Belirsiz artikel ayrımı bulunur. Artikeller Almanca gibi değişime uğramaz, Esperanto ve İngilizce gibi sabit yapıdadır. Belirsiz artikellerle belirli artikeller genellikle kullanılmaz. Ancak özel bir vurgu, tonlama ve belirginlik söz konusu olduğunda kullanılır. 

Belirsiz Artikeller: “Bir, bazı, kimi…” vb. belgisiz sıfatlar belirsiz artikellerdir. 

Бર ⟓Ɔ (Ber Keydi) [Bir Kedi]

Бર Ḷર⊲ (Ber Barq) [Bir ev]

Belirli Artikeller: Belirli artikel yapısı Türkî dillerde bulunmaz. Arapça, İngilizce ve Almanca gibi diller ile Esperanto dilinde vardır. Almanca gibi cinsiyet ayrımı olan bir yapı da değillerdir. Bakiyye lisanında 6 belirli artikel (Belirtenç) vardır. Bu artikel özellikleri daha çok nitelik, durum ve olgu üzerinde değişikliğe sahiptir. Bu artikeller; “৬,  I, ⧽, ᒍӬ, ᒍ, ..↾” (Ya, Ay, Ol, Lâ, El ve İiy)’dir. Esperanto dilinin aksine Bakiyye lisanında özel isimler de artikel alabilmektedir.

৬ (Ya) : Belirgin, tanınan, hitabet gerektiren isimlerde kullanılır. 

৬ ∧ᒍ↾ (Ya Eali) 

I (Ay) : Tanınmayan ama tanınması için ululaşturma niteliği sunan durumlarda isimlerde kullanılır. 

I ⊲O≾.ᎧƝƆ≾. (Ay Koşundaş) 

⧽ (Ol) : Meçhul, tanınmayan ve bilinmeyen isimler, durumlar için kullanılır. 

⧽ ⟓≾.↾ (Ol Keyşi)

ᒍ (El) : Bilinen, önceden bahsi geçen ve tanıtılmış, açıklamış isimlerde, olgularda kullanılır. 

ᒍ Ḷ⟓≾. ᒍ≾Ɲ (El Bakeyya Lesen)

ᒍӬ (Lâ) : Meçhul ama özelleştirilerek tanıtılan isimlerde kullanılır. Sonraki kullanımda bu isim “ᒍ” (El) artikeli ile belirginlik kazanır. 

ᒍӬ Ɔરⱱ≾. (Lâ Derveş)

..↾ (İiy) : Nesneleştirilen nitelikli isimlerde kullanılır. Bu artikel ismin sonunda isimle birleşir ve ön ek almaz.

Ɔરⱱ≾…↾ (Derveşiiy)

*** Bazı damgalar has okunuşunda sesli ile başlar. Bu damgalarla başlayan sözcüklerde artikel yazılmadan çiftleme yapılarak artikel yazımı  – kullanımı mümkündür. 

Misal: (Seçim)

≾ĊM (seçem) = “Es seçem” şeklinde okunacak olursa artikel yazılmaz ve belirgin artikel olarak kullanılır. Bu harfler şunlardır;

Ƒ I ᒍ M Ɲ ⧽ ર ≾ ≾. ↓ @

Farklar ve Detaylara İlişkin Misâl

TR: Hekim, bana bir şifa bul. Derdime derman olan ilacı ver.

৬じGƝഥᓬ, Ḷ⧽ Ⱈ⥙  ⧽ Бર  じGᒍM⥌.  ⱱર  Ⱈ⥙ MГ..↾ k  ⧽ ჰŧ ᒍӬ ƆરMƝ ᒍ ƆરᛠƆMЭ.

Okunuşu: Ya Sayğındız, bul menge ol ber sayğalma. Ver menge emgii ki ol ist lâ derman el derteme. 

Çözümleme:

 ې じGƝഥᓬ (Ya Sayğındız) = Bilinen, dikkat çekilen, hitap edilen doktor. 

⧽ じGᒍM⥌ (Ol ber Sayğalma) = meçhul, niteliği bilinmeyen ama tanıtılan şifa. 

MГ..↾  (Emgii) =bahse konu olan, daha önce bahsedilmiş, tanınan, bilinen ilaç.

ᒍӬ ƆરMƝ (Lâ derman) = Ne olduğu bilinmeyen ama tanıtılan, bahsedilen derman. 

ᒍ ƆરᛠƆMЭ (El derdeme) = Bilinen, tanınan, bahsedilmiş ve ne olduğu malum olan dert (e). 

Al Bakiyye Cümle Çeşitleri

Al Bakiyye yapay dilinde birden fazla ve farklı yapıda cümle çeşidi mevcuttur.

Cümle ve Cümle Çeşitleri

İsim Cümlesi & Fiil Cümlesi

• Temel cümle
• Yan cümle
• Devrik cümle
• Bildirim cümlesi
• Soru cümlesi
• Bağlı / Şartlı cümle
• Olumsuz cümle

Temel Cümle: Özne + Yardımcı Fiil + Esas Fiil + Nesne + Cümlenin Diğer Öğeleri. 

Örnek: Ⱈ Ϣર Гᒍ⥌CĴⰘ  ᒍӬ ↓Ø∧  ๛ᒍ〟 ৬ર〟.  

(Men war gelecejmen lâ okkula sinlen yarın)

– Ben seninle yarın okula geleceğim. 

Yan Cümle: (Özne + Yardımcı Fiil + Esas Fiil), Esas Fiil + Özne + Nesne. 

Örnek: ๛ Ϣર ≾ЭⱱMЭ⟓ ഥO≾ᛠ❞⥙ ≾Э, ⧽Mᒍ↾ ๛৬રƆMC ⧽∧.

(Sin war sevmek dostunng ese, olmali sin yardimci ola)

Arkadaşını seviyorsan ona yardımcı olmalısın. 

** Yan öğeli yan cümlelerde yardımcı fiil kullanılmayabilir. 

Örnek: Ⱈ ϢᎧરƆ Ḷ⧽ƆⰘ ᒍӬ ḺરIG Г@ર⟓〟 Ⱈ ৬ ↓Ø∧∧

(Men wurde buldimen lâ parayga geterkeyen men ya okkula.)

Okula giderken cüzdan buldum. 

Devrik Cümle: Nesne + Tümce + Yardımcı Fiil + Esas Fiil + Özne. 

Örnek: ๛ᒍ〟ᒍӬ ↓Ø∧ ৬ર〟Ϣર Г@⥌CĴⰘ

(Sinlen la okkula yarın war getecejmen.)

Seninle okula yarın gideceğim.

Bildirim Cümlesi: Özne + Yardımcı Fiil + Cümlenin Diğer Öğeleri. 

Örnek: ⥌Ɲ⊲Iમ ჰŧ ৬ ⥌웃⟓Ɲ. 

(Ankayray ist ya atayken)

Ankara başkent’tir. 

Soru Cümlesi: Mu + Yardımcı Fiil + Özne + Esas Fiil + Cümlenin Diğer Öğeleri

Örnek: የ Ϣર ⧽ じてḺ Бર Ḷર⊲?

(Mu war ol sayhap ber barq?)

Onun bir evi var mı?

Bağlı – Şartlı Cümle (Ef – Se (Eğer, Şayet İse) Yapısı): Ef + (özne) + Yardımcı Fiil + Esas Fiil+Esse + Özne + Diğer Öğeler + , + Yardımcı Fiil + Esas Fiil + Diğer Öğeler. 

Örnek: Ƒ じてḺ ⧽રⰘ≾Э ᒍӬ Ḻમ Бર Г❞, Ϣર Ⱈ Г@⥌CĴⰘ ᓬᎧ ৬ ȪᛠᎧ’⟓Ɲ⥙.

(Ef sayhap olarmenesse la baray ber gün, war men getecejmen ötükeyenng)

Birgün param olursa Ötüken’e gideceğim. 

Eğer-Şayet Yapısı: Ƒ + ≾Э (Ef + Esse) 

Cümle: Ƒ Ϣર ๛ Гᒍર๛≾Э, ϢરƆ ᒍ⥌ƆĴما ᒍӬ Ḷર⊲ ๛ ↾Ċ❞. 

(Ef war Sin gelersinsse, werde alacajmen La barq sin içün.)

TR: Şayet sen gelirsen, senin için ev satın alacağım. 

Eğer, Şayet = Ƒ (Ef)

Not: Ef – Esse birlikte kullanılır. Ƒ genelde cümle başında, ≾Э de fiil ile bitişik veya cümle sonunda kullanılır. Bir cümlede bir defa Ƒ, birden fazla da ≾Э kullanılabilir. 

Örnek: Şayet bugün hava güzel olursa okula gideceğiz, değilse sinemaya, o da değilse evde oturacağız. 

Ƒ ᒍ ⊲ ჰŧ てO≾. ϢરƆ Г@⥌CĴБᓬ ৬ ↓Ø∧, ƆGᒍ≾Э ৬ ⊲મᒍ↓∧, ƆGᒍ≾Э ϢરƆ O웃મ⥌CĴБᓬ ᒍ Ḷર⊲Ɔ.

(Ef El Kal ist Hoş werde getecejbiz ya okkula, değelesse ya kalrayluka, değelesse werde otayrayacajbız el barqda.)

“Ƒ ᒍ ⊲ ჰŧ てO≾.” cümlesi yerine, “Ƒ ⊲ Ϣર ⧽M∧⊲ てO≾. k” (Ef war olmak hoş ki) cümlesi de kullanılabilmektedir. 

Olumsuz Cümle: İsim cümlelerinde “ƆGᒍ” yardımcı fiili, fiil cümlelerinde ise esas fiilin zaman eki öncesinde “M⥌” eki kullanılır. 

Kural: ƆGᒍ/ᕴ↓ + Fiil+M⥌+Şahıs Zamiri

İsim Cümlesi: Ḷ ƆGᒍ ᒍӬ Ḻમ. (Bu değel la paray) – Bu para değildir.

Fiil Cümlesi: Ⱈ ᕴ↓ ⥌ᒍM⥌⥌CĴⰘ Ḷ Ḻમ. (Men yok almaacajmen bu paray.) – Bu parayı almayacağım.

• Ɔ❞ ᕴ↓ ๛ ৬M⥌C๛ ৬ ≾. (Dün yok sin yemedisin ya aş) – Sen dün yemek yemedin. 
• Ɔ❞ ᕴ↓⟓Ɲ ๛ ৬M⥌C๛ ৬ ≾. (Dün yokkeyen sin yemedisin) – Dün sen yemek yiyemedin.

Al Bakiyye Dilinde Fiiller ve Olumsuz Ekler

Al Bakiyye dili baştan, ortadan ve sondan eklemeli/eklemesiz dil yapısına sahiptir.

Al Bakiyye Dilinde Fiiller ve Olumsuz Ekler; Kendine özgü fiilleri ve fiill yapısı çok az düzeydede olsa mevcuttur. Çoğunlukla Türkçe, Arapça, Göktürkçe gibi dillerden fiil alımı yapılmıştır.

Olumsuz Ekler

Bakiyye dilinde 5 ayrı olumsuz yapma eki bulunur. İsimlerin önüne veya sonuna getirilen eklerdir.

Başına getirilenler: Й, Б, ૭’’Iཞ, 

Sonuna getirilenler: ๛ᓬ, M⥌ᓬ, ๛ഥ’, 

Al Bakiyye Dilinde Fiiller

Al Bakiyye dilinde birden fazla fiil türü bulunur ve Esas fiillerin büyük kısmı Türkî dillerle yakından benzerlik gösterir. İlk Al Bakiyye dil bilgisi güncellemesinde doğrudan Türkiye Türkçesindeki biçimleri ile fiiller alınıp kullanılmıştır. Fakat son güncelleme ile beraber kendine özgü bir fiil yapısı oluşturulmaya çalışılmıştır. 

Al Bakiyye dilinde esasa fiiller; 

• Çekimlenebilir,
• Ek alabilir,
• Sondan ve baştan eklemelerle türetilebilir,
• Kök halinde kullanılabilir. 

Fiil Türleri

• Yalın Fiil
• Esas Fiil
• Yardımcı Fiil
• Modal Fiil
• Özüne Yardımcı Fiil
• MAN’lı Fiil
• Mastarlı Fiil

Yardımcı Fiiller

Esas fiile beraber durum-olgu tanımlaması için kullanılır. 

• İsim cümlelerinde yardımcı fiiller: ჰŧ (ist) ve  ط/ഥ (dıy). 
• Fiil cümlelerinde yardımcı fiiller: Ϣર (war), ϢરƆ (werde)

İsim Cümleleri

ჰŧ (İst) Yardımcı fiili: 

• İsimden önce bağımsız olarak kullanılır.

ط/ഥ (dıy) yardımcı fiili:

• isimden sonra bitişik olarak kullanılır. 
• Bazı ses durumlarında “-dır, -dir” şeklinde de telaffuz edilebilir. 
• Ses durumuna ve zaman yapısına göre “ᛠ” (te, ti) biçimine dönüşebilmektedir. 
• ط veya ഥ biçimde yazılabilir. 

ჰŧ ve ഥ yardımcı fiillerin temel bir kuralı bulunmaz. Yazar, isim cümlelerinde istediğini kullanmakta özgürdür. Sesletim ve kafiyeye uygun bir biçim oluşturabilir. 

Olumsuz formu: ƆGᒍ (değel)

Örnekler: 

Olumlu: TR: Ben (bir) öğrenciyim. 

• Ⱈ ჰŧ ᒍӬ ᛠᒍБ. (Men ist lâ telebe)
• Ⱈ ᒍӬ ᛠᒍБط (men la telebedir.) 

Olumsuz: TR: Ben (bir) öğrenci değilim. 

• Ⱈ ƆGᒍ ᒍӬ ᛠᒍБ. (Men değel lâ telebe)

Fiil Cümleleri

• Ϣર (war) ve ϢરƆ (Werde) her zaman esas fiilden önce, ayrı biçimde kullanılır. 
• Zamanlara göre formları bulunur; Ϣર-Ϣર〟/ ϢᎧરƆ, ϢOરƆ 
• Çoğul şahıslarda yardımcı fiilin sonuna “〟” (-en, -in) eki getirilir.

Örnekler

Olumlu: TR – Ben giderim / Ben gidiyorum.

• Ⱈ Ϣર Г@MЭ⟓. (Men war getmek)

Olumsuz: TR – Ben gitmem – Ben gitmiyorum.

• Ⱈ ᕴ↓ Г@MЭ⟓. (Men yuk getmek)
   

Ana cümlelerde yardımcı fiil kullanılmalıdır.

Yan cümlelerde ise kullanılmayıp esas fiil ekinde değişim sağlanır. 

TR – Eve gidiyorum. (Ana cümle)

• Ⱈ Ϣર Г@MЭ⟓ ᓬᎧ ᒍӬ Ḷર⊲. (Men war getmek zu la Barq)

TR – Eve geldiğini gördüm. (Yan cümleli)

• Ⱈ ϢᎧરƆ ГÖરƆⰘ ๛ ГᒍƆ ᓬᎧ ᒍӬ Ḷર⊲. (Men wurde gördimen sin geldi zu la barq.)

Yardımcı Fiil Çekimleri

Özüne Yardımcı Fiiller

Bazı fiiller hem esas fiil, hem de yardımcı fiil özelliği taşır. Bu yapıdaki fiillere “Özüne Fiil” denilir. Özüne fiiller esas fiillerle birleşik yazılır ve fiil yardımcı fiileri de ilaveten kullanılır. Özüne yardımcı fiilleri daha çok olgu ve anlam değişimi sağlarken, normal yardımcı fiiller (Ϣર, ϢરƆ) ise zaman ve yapı durumunu ifade eder. 

Özüne Fiilerden Bazıları: ৬ᓬ (yaz), ⱱર (ver), Бᒍ (bil), ഥᎧર (dur), Гᒍ (gel), ⧽ (ol), @ (et), ᒍ (al), Ḷ⧽ (bol), ⊲ (kal), ৬Ḻ (yap), IᒍЭ (eyle). 

Örnek: Гᒍⱱર (Gelver), ৬રƆM@ (Yardamet)

Modal Fiiller

Bakiyye dilinde Almanca, İngilizce benzeri modal fiil yapısı bulunur fakat sözcük varlığı daha çok Osmanlı ve Göktürk Türkçelerindendir. 

*İlk sürümde 3 farklı biçimi vardı. Son güncel sürümde ise biçim ikiye düşürülmüştür. 

Al Bakiyye dilinde 2 çeşit modal fiil vardır;

1 – Özüne Modal fiiller: ᓬO૪ (zol), ⟓Ɲ (ken), Ɔᒍર (diler), ഥ’ર❞Ɔ (Zorunda)

2 – Ek Modal Fiiler: -Mᒍ..↾ (-meli), -Э БᒍMЭ⟓ (-ebelmek), 

1. Seçenek: Modal fiil + Esas fiil+Modal Ek (Modal ek, esas fiil kökünün son harfine ses bakımından uygun olarak seçilir ve bitişik olarak kullanılır.)

Modal Ekler:  Λ/↾/O/Э/Ȫ/Ꭷ (a/i/o/e/ö/u-ü)

Örnek: Ⱈ ᓬO૪ ৬ḺΛ (Men zol yapa)

TR: Yapmalıyım.

2. Seçenek: Esas fiil + ek (Modal fiil kullanılmadan sadece esas fiil kökünün son harfine ses bakımından uygun modal eklerden birinin eklen)

Örnek: Ⱈ ৬ḺMᒍ..↾Ⱈ (Men yapmalimen)

TR: Yapmalıyım.

Modal Fiiller Çekim Tablosu

Örnek: Eve gitmeliyim. 1 saat sonra evde olabilirim. Yemeğe yetişmeyi diliyorum. Yemek yemek zorundayım. 

• Ⱈ ᓬO૪ ГᛠЭ ᓬᎧ ᒍӬ Ḷર⊲. Бર OƓ.Ꭷર じ❞મ ⟓Ɲ Ⱈ ⧽O ৬ Ḷર⊲Ɔ. Ⱈ Ɔᒍર ⊲ⱱᎧ≾.Λ ᛠᎧ ᒍӬ ⥌≾. Ⱈ ഥ’ર❞Ɔ ৬MЭ ৬ ⥌≾. 

(Men zol gete zu lâ barq. Ber oğur sunray keyen men olo barqda. Men diler kavuşa tu lâ Aaş. Men zorunda yeme ya Aaş.)

Al Bakiyye Edilgen Çatı, Pasif, Emir Kipi ve Yalın-Esas Fiil

Al Bakiyye yapay dilinde diğer dillerde olmayan MAN pasif yapısı mevcuttur.

Al Bakiyye Edilgen Çatı, Pasif, Emir Kipi ve Yalın-Esas Fiil; MAN’lı Pasif yapısı diğer dillerde pek görülmemektedir. En yakın Almanca’daki MAN yapısı örnek gösterilebilir. Fakat büyük mantık ve kavram farkları vardır.

Edilgen Çatı – Pasif

Al Bakiyye dilinde birden fazla pasif yapı mevcuttur. Ancak son güncellemede sadece 3 form  olarak (Ekli Pasif, MAN’lı Pasif, Zeş’li Pasif) aşağıdaki tablo ekseninde kullanım kabul edilmiştir.

1- Ekli Pasif – ᒍ

Esas fiile ek olarak birleşen pasif yapıdır. Zaman yapısı yardımcı fiil ve esas fiil eki ile anlaşılır.

2- Zeş’li Pasif (ᓬ≾.)

Ön ek + son ek biçiminde kullanılan formdur. Esas fiilin önüne ek olarak, “ᓬ≾.” (Zeş) getirilir ve esas fiil yalın halde kullanılır. Dönüşlü, dönüşümsel pasif durumu söz konusudur; kendi kendine dönüşüm geçirme durumu. 

Örnek: TR – Cam kendiliğinden paramparça olup, parçacıklara dönüştü.

৬ CM ϢᎧરƆ ᓬ≾.て≾.@〟(Ya Cam wurde zeşhaşaten)

3- MAN’lı Pasif (M⥌Ɲ)

Dönüşümlülük haricinde diğer tüm pasif durumlar için kullanılabilmektedir. MAN’ın hal durumu ve esas fiilin aldığı ses eki ile anlam değişimi oluşmaktadır. 

Cümle Yapısı: M⥌Ɲ / M⥌Ɲ↾ / M⥌Ɲᛠ + Yardımcı Fiil (Ϣર / ϢરƆ) + Esas Fiil+ek. 

Not: Zamanlamada her zaman 3. tekil şahsa göre çekimleme yapılır. Zamirsel niteliğe sahiptir ve sıfat, artikel almaktadır. 

MAN Halleri

MAN Fil Ekleri ve Nitelikleri

Örnek: TR – “Bize bu kitap yazdırıldı.” (kitap, bir başkası tarafından birisine yazıdırılma durumu söz konusudur. )

Al Bakiyye: Ḷ Бᛠ⟓ ϢᎧરƆ M⥌Ɲ БᓬЭ Г৬ᓬƆᛠ°.

Okunuş: (Bu betik wurde Man bize geyazdit’.)

Örnek Cümle: Bilinen, iyi huylu yaşlı bir kişi tarafından yeni ve büyük bir kitap, bir başkasına yazdırılacak. 

Al Bakiyye: Бર ৬Ɲ↾ Бᛠ⟓ᒍ⧽Ꭷ ϢરƆ ৬ Эԋᛠ৬ર..↾M⥌Ɲ Г৬ᓬ⥌CĴᛠ@. 

Okunuş: Ber yeni betikelolu werde ya ehteyar-i man geyazacajtat. 

ḶI (Bay) Formu

M⥌Ɲ (Man) yapıısnda yapan kişiyi belirtmek için kullanılan edat-ön ek formudur. “tarafından” manası taşımaktadır ve eylemi yapan kişiyi veya özel nesneyi vurgular. 

Örnek: Eve Gidiyorum / Eve benim tarafımdan gidiliyor… 

Al Bakiyye: M⥌Ɲ Г@O ᓬᎧ ᒍӬ Ḷર⊲ ḶI Ⱈ.

Okunuş: Man geto zu lâ barq bay men. 

Emir Kipi

Al Bakiyye dilinde esas fiil kökü, yalın olarak kullanılır ve cümle sonuna (!) ünlem konulur. 

Örnek: Ahmet, Okula gitme! Buraya gel. Kolay gelsin. Yarın eve gelinilsin.

৬ ∧てM@, Г@M⥌ ᒍӬ ↓ØG!  Гᒍ ḶમG!  ØI ГᒍЭ! ৬ર〟 ГᒍƝᒍЭ ৬ Ḷર⊲G!

(Eahmet, Getme la okkulğa! Gel burayğa! Kulay gele! Yarın gelenele  ya barqğa)

Yalın Fiil – Esas Fiil

Temel fiilin en yalın, kök durumuna yalın fiil – esas fiil denilir. 

Al Bakiyye Dilinde Bağlaç, İlgeç ve Edatlar

Al Bakiyye dilinde bağlaçların bazıları simge (Damğa) ile gösterilir. Virgül gibi imgeler “ve” olarak okunur.

Bağlaçlar

Bazı bağlaçlar tek bir “damğa” ile gösterilmektedir. Bakiyye dili bağlaç bakımından oldukça zengindir. Türkçe, Arapça, Farsça, İngilizce ve Almanca dillerinden sözcük ve bağlaç yapılarına sahiptir. 

İlgeçler – Tamlamalar – Ulaçlar – Bağ Eylem – Bağ Fiil

Edatlar

Tüm edatlar; “iç, üst, ög, yan, çip üz, alt, ara” olup, kullanım esnasında birtakım eklerle zenginleşerek kullanılır. Bakiyye dilinde temel isimle sondan eklemeli ve baştan eklemeli olarak iki farklı yapıda edat kullanımı mevcuttur. Baştan eklemeli yapılarda isimden ayrı yazılır ve isim yalın haldedir. 

Örnekler: TR – Eve gidiyorum.

1. (Baştan): Ⱈ Ϣર Г@MЭ⟓ ᒍ Ḷર⊲∧ (Men war getmek el barqa)
2. (Sondan): Ⱈ Ϣર Г@MЭ⟓ ᓬᎧ ᒍ Ḷર⊲. (Men war getmek zu el barq.) 

Örnekler: TR – Evin içinde senle Ahmet’i ve onun yanında da Mehmet’i gördüm.

1. (Baştan): Ⱈ ϢᎧરƆ ⟓ȪરƆⰘ Ƒ..↾ ৬ Ḷર⊲  ⥌てM@..↾ ๛ᒍ〟ⱱ ⧽Й❞ ĊП〟Ɔ ⧽ MЭԋM@. 
2. (Sondan): Ⱈ ϢᎧરƆ ⟓ȪરƆⰘ ৬ Ḷર⊲〟↾Ċ〟Ɔ ⥌てM@..↾ Ϣ↾ᛠ ๛ ⱱ MЭԋM@..↾ Й৬ર ⧽Й❞. 

Al Bakiyye Dilinde Zaman Belirteçleri ve İyelik – Soru Zamirleri

Zaman belirteçleri ve iyelik zamirleri büyük oranda Türkçe, Anadolu Ağızlarından esinlenilerek geliştirilmiştir.

Zaman Belirteçleri

Zaman belirteçleri Bakiyye dilinde serbest kullanım özelliğine sahiptir. Cümlenin vurgulanmak istenilen alanında kullanılabilir. 

İyelik Zamirleri

Bakiyye dilinde aitlik ve iyelik zamirleri, şahıs zamirinin sonuna “in” getirilerek yapılır. 

Soru Adılları

Belirsiz Zamirler

Al Bakiyye Dilinde Sayılar ve Saatler

Al Bakiyye dilinde sayılar bitişik yazılır ve tüm saat cümleleri isim cümlesi olarak kabul edilip, “ჰŧ” (ist) yardımcı fiili ile kullanılır.

Saatler

Bakiyye dilinde saat “OGᎧર” (Oğur) demektir. İsim cümlesi olarak “ჰŧ” (ist) yardımcı fiili kullanılır. 

Saat sorma:  ⊲Ċ ჰŧ ᒍӬ OGᎧર (Kaç ist la oğur) veya ᒍӬ OGᎧર ⊲Ċഥ (La oğur kaçdır). 

Cevap verme: ⧽ OGᎧર ჰŧ … (Ol oğur ist …) veya ⧽ OGᎧર …’ഥ (Ol oğur …’dır.)

Örnekler: 

21:00 = ⧽ OGᎧર ჰŧ ⟓↓Бર. (Ol Oğur ist keyokber)

12:30 = ⧽ OGᎧર ჰŧ OƝ⟓ ḶĊ↓ (Ol oğur ist onkey buçuk)

10:05 = ⧽ OGᎧર ჰŧ OƝ..↾ ГĊર Б≾. (Ol oğur ist onii geçer beş)

03.25 = ⧽ OGᎧર ჰŧ Ꭷ’Ċ..↾ ГĊર ⟓↓Б≾. (Ol oğur ist üçi geçer keyokbeş.)

An: OG (Oğ) 

Saat: OGᎧર (Oğur)

Dakika: OGમ↓ (Oğrayık)

Saniye: OGᎧરഥ↓ (Oğurdak)

Salise: OGᎧરĊ↓ (Oğurçak)

Sayılar

Bakiyye dilinde sayılar oldukça basit bir dizilime sahiptir. 

10 – 20 arası: OƝ + Sayı = OƝᎧ’Ċ (Onüç)

20,30,40 … katları: Sayı + ↓ = ᛠરᛠ↓ (terteok) 

2: ⟓ (Key)

10: OƝ (On)

12: OƝ⟓ (Onkey)

20: ⟓↓ (Keyok)

22: ⟓↓⟓ (Keyokkey)

Bütün sayılar bitişik olarak yazılır. 

Al Bakiyye Dilinde Fiil Mastarları ve Zaman-Mekan Zarfları

Al Bakiyye dilinde fiil mastar ekleri sondan ve baştan eklemeli olarak kullanılabilecek yapıdadır. Sondan eklemeli ekler fiile bitişik, baştan eklemeli ekler ise ayrı yazılır.

Fiil Mastar Yapıları

Bakiyye dilinde Türkçedeki mastar ekleri ve ilaveten Almanca-İngilizce mastar kurallarına benzer yapıda özgü bir mastar yapısı vardır. 

Son Ekler: -mak, -mek, -ma, -me, -ış, -iş, -uş, -üş, -en, -an

Ön Ekler: tu, zu

Zaman-Mekan Bildiren Zarflar

İlgi Zamirleri

İki veya daha fazla cümlenin tek bir cümle olarak birleştirilmesi durumudur. 3 farklı şekilde bu işlem gerçekleştirilebilmektedir.

• k⧽ (Ki ol)
• ⧽Ǧ〟(Olğan)
• Tamlamalı. 

Örnek: Kapının önünde duran yaşlı adam benim dün gördüğüm adamdır. 

• Ӄ⧽ (Ki ol) = ᒍ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર Ϣર ഥᎧરM∧⊲ ᒍӬ ḶḶ〟ȪГ❞Ɔ Ӄ⧽ Ⱈ ϢᎧરƆ ⟓ȪરƆⰘ ⧽Й ᛠ❞I〟. (El adam-i ehteyar war durmak la babın öğünde kiol men wurde kördemen olnu tüneyin)
• ⧽Ǧ〟(Olğan) = ᒍ ḶḶ〟ȪГ❞Ɔ ഥᎧરM∧⊲ᛠ  ⧽Ǧ〟ᒍ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર ჰŧ Ⱈ〟⟓ȪરƆG ⥌ƆM ᛠ❞I〟. (El babın ögünde durmakta olğan el adam-i ehteyar ist menin kördiği adam tüneyin.)
• Tamlamalı. = ᒍ ḶḶ〟ȪГ❞Ɔ ഥᎧરGƝ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર Ⱈ〟ᛠ❞I〟⟓ȪરƆG ⥌ƆMഥ. (El babın ögünde durgan adam-i ehteyar menin tüneyin gördigi adamdır.)

Not: ᒍ ḶḶ〟ȪГ❞Ɔ ഥᎧરGƝ ⥌ƆM..↾ Эԋᛠ৬ર  (El babın ögünde durgan adam-i ehteyar) – bir tek belirteçe bağlı tek isimdir. Tek özne vasfı gösterir. 

Al Bakiyye Dilinde İsim Türetme ve Sözcük – Cümle Dizilimi

Cümle dizilimi yazara bırakılmıştır. Belli bir kural yoktur. Ancak basit 3 kural; yardımcı fiiller esas fiillerden, sıfatlarda isimlerden asla ayrılmaz ve tüm isimler artikel ile kullanılır.

Sözcük – Cümle Dizilimi

Bakiyye dilinde cümle ve kelime dizilişi oldukça özgürcedir. Cümlenin öğeleri istenildiği sıra ve yerde kullanılabilir. Tonlama, vurgu ve kafiye ekseninde istenildiği gibi dizilebilir. Sadece temel kural şudur; yardımcı fiil esas fiilden, sıfatlar isimlerden ayrılmaz. Bu bütün dahilinde cümlenin istenilen alanında kullanılabilir. 

Örnek: Kız Kardeşim genellikle geceleri TV seyreder.

1. ḶCM Ϣર じમᒍMЭ⟓ ГƝᒍƆ ᒍӬ じર@ГĊ. (Bacem war seyreylemek genelde la seyretgeç)
2. Ϣર じમᒍMЭ⟓  ГƝᒍƆ ḶCM ᒍӬ じર@ГĊ. (War seyreylemek genelde bacem la seyretgeç)

Bağıl kelimeler: 

Ϣર じમᒍMЭ⟓ (war seyreylemek) – Yardımcı fiil ve esas fiildir. Konumu ne olursa olsun birbirinden ayrılmaz. 

ᒍӬ じર@ГĊ (La seyretgeç) – Belirteç ve isimdir. Konumu ne olursa olsun birbirinden ayrılmaz. 

Serbest yazım ve kullanım olanağına sahiptir.

İsim Türetme

Bakiyye dilinde birden fazla isim türetme yöntemi ve eki bulunur. 

Ekler – Sondan: “luk, lık, kayt, çi, daş, lü, üş, iş, an, dır, gaç, ga, gi, ak, im, in, gah, istan, zar, kede, sar, dan, ban, van, kar, gar, ger, çe, î, iyye, siz, si, uç, iç, um, gun, li, el, abil, cık, cik, ca, taş, ar, er, eş, sel, te, tı, tü, aç, cileyin, ak, ek, ok, ka, gil, kıl, kek, ken, kan, men, man, la, lu, layın, leyin, emsi, rak, rek, sak, sek, ıt, et, at, me, ma, dır, dir, ağan, eğen, maca, mece, ip, up, üp, ap, ken, ling, ment …”

Ekler – Baştan: “anti, bi, co, in, monu, re, trans, piriy …”

Birkaç Örnek

gözlük, Televizyon, Radyo, telefon…

ГȪᓬᒍ↓ (Gözlük), じર@ГĊ (Seyretgeç), ᛠƝᒍ@ГĊ (Tenletgeç), ⊲❞Й≾.MƝᛠ° (Konnuşment)

Hayvan ismi türetme eki: “ᒍƝ” (Lan) // ⥌≾ᒍƝ, ૭’’ḺᒍƝ, ≾↾રᛠᒍƝ… (Aslan, Gaplan, Sırtlan…)

Al Bakiyye Dilinde Zamanlar

Bakiyye lisanında 5 zaman ve 8 kip bulunur. Zaman yapıları basittir.

Al Bakiyye Dilinde Zamanlar; En yaygın kullanılan zamanlar Geniş zaman ve Gelecek Zamandır.

Zamanlar

*** Olumsuz yapılarda esas fiilde zaman ekinden önce “M⥌” (me, ma) eki getirilir. 

Örnek Cümle: Dün İstanbul’dan amcam geldi. Şuan onu bekliyorum. Onun arabası var. Onunla Sinemaya gideceğiz. 

ᛠ❞I〟৬ ≾웃ƝḶ⧽’Ɔ〟ϢᎧરƆ Mየ ГᒍƆ⧽. ≾.Ꭷ⥌Ɲ Ⱈ Б⟓ᒍཞ ⧽Й. ⧽ じてḺ Бર રIḶ. Mᓬ ϢરƆ〟 Г@⥌CĴБᓬ ᓬᎧ ᒍӬ ⊲મᒍ↓.

(Tüneyin ya estaynbol’dan wurde emmim geldiol. Şuaan men bekliir olnu. Ol sayhap ber arayba. Mız werden getecejbiz zu la kalrayluk)

Ya Rabba Niyaz Kuralları ve “Hüsnü Hatt-î Bâkiyye Lisanı” Etimolojisi

Diğer dillerde pek olmayan bir özellik Al Bakiyye dilinde mevcuttur. Yalnızca yaratıcı için bazı kural ve yapılar oluşturulmuştur.

Ya Rabba Niyaz Kuralları ve “Hüsnü Hatt-î Bâkiyye Lisanı” Etimolojisi; Şahıs Zamiri: て (Hay)
Yardımcı Fiili: ჰŧ (İst) veya ഥ (Dır)

Ya Rabba Niyaz Kuralları

İlahi yaratıcıya niyaz, dua, iltifat ve ithaflarda geçerli birtakım kurallar vardır. 

Şahıs Zamiri: て (Hay)

Belirteçi: ৬ (Ya) ve I (Ay)

Yardımcı Fiili: ჰŧ (İst) veya ഥ (Dır)

• Geniş zaman harici “Ϣર” (War) yardımcı fiili kullanılmaz.
• Asla şahıs eki fiil içerisinde kullanılmaz.

Örnek

Normal Cümleler: 

• Ⱈ Ϣર  БરMЭ⟓. (Men war bermek) : Veririm
• Ⱈ ϢરƆ Бર⥌CĴما. (Men werde berecejmen): Vereceğim
• ๛ ϢᎧરƆ БરƆ๛ (Sin wurde berdisen) : Verdin

İlahî Cümleler:

• て Ϣર БરMЭ⟓ (Hay war bermek.) : Allah verir.
• て Бર⥌CĴ (Hay berecej) : Allah verecek.
• て БરƆ (Hay berdi) : Allah verdi.

ჰŧ = て ჰŧ ∧ᒍʷԋ (Hay ist Allah) : Hay olan Allah’tır.

ഥ = て ∧ᒍʷԋ°ഥ (Hay Allah’dır) : Hay olan Allah’tır.

“Hüsnü Hatt-î Bâkiyye Lisanı” Etimolojisi

Temel anlamı güzel yazılı ölümsüze ait dil demektir. 

Hüsnü: ᒍ Ꮦ≾Й (El hüsnû) = güzel

Hatt-î: て@ᛠ..↾ (Hattiy) = Yazı

Bâkiyye: Ḷ⟓৬ (Bakeyye)= ölümsüze ait

Lisan: ᒍ≾Ɲ (Lesen) = dil

Al Bakiyye Dilinde Günler, Aylar, Mevsimler ve Renkler

Al Bakiyye dilinde gün, mevsim ve ay isimleri Göktürkçe’den esinlenilerek geliştirilmiştir.

Günler – Г❞ᒍર

An: OƓ. (Oğ) 

Saat: OƓ.Ꭷર (Oğur)

Dakika: OƓ.મ↓ (Oğrayık)

Saniye: OƓ.Ꭷરഥ↓ (Oğurdak)

Salise: OƓ.ᎧરĊ↓ (Oğurçak)

Aylar – I〟

Mevsimler

Ḷてર〟 (Baharın) – İlkbahar

૭’’↾≾.〟 (Gışın) – Kış

৬ᓬ〟 (Yazın) – Yaz

Ḷ↾ᒍƆર〟(Bıldırın) – Sonbahar

Renkler (ĊᎧ’ᓬ❞ГӬƝ)

Al Bakiyye Dilinde Yabancı İsim, Sözcük ve Yapıların Yazım – Kullanım Kuralı ve Noktalamalar

Al Bakiyye dilinde her noktalama ve karakter kullanılamaz. Yalnızca belli karakterlerin kullanımı mümkündür. Tüm sözcükler kendine özgü tarz ve sesletime göre yazılırken, yabancı sözcükler tüm harf karşılıklarıyla yazılır.

Önemli Noktalamalar

Bakiyye lisanında birkaç temel noktalama işareti vardır. Bunlar asasî olarak kullanılır. Diğerleri ise gerektiğinde kullanılmaktadır. Esasî noktalama işaretleri bakiyye lisanına özgüdür. 

• ʷ (Çiftlem): Genellikle sessiz harfleri çift okutmak için kullanılır. Öncesindeki harfi ikikez vurgulu okutur. ∧ᒍʷԋ (Allah)
• ° (Dursak): Öncesindeki harfi keser. Kesip, akabindeki harf ile devam ettirir. Uzun olan sesleri, vurgulu sesleri vb.  ayırmada veya kendine özgü sesletimi durdurmada kullanılır. ⥌⊲°ḶḶ (Ak’baba). 
• . (Noktay): Cümle sonu, kısaltma vb. durumlarda kullanılır. て ∧ᒍʷԋ°ഥ. (Hay Allah’tır.)
• , (Okmay): Virgül mahiyetindedir. Ḷર⊲, @, ⧽ ⱱ ๛ (Barq, At, Ol ve Sen)

Diğer Noktalama İşaretleri: ; ^ + – * / % & {} () [] ? = _ – ! : > < | 

Yabancı İsim, Sözcük ve Yapıların Yazım – Kullanım Kuralı

Birçok dilde olduğu gibi Bakiyye yapay dilinde de yabancı sözcük, isim ve yapıların yazımına ilişkin birtakım kurallar vardır. Bakiyye dilindeki tüm sözcükler ve yapılar harflerin kendi öz ölçüsü ve özelliğine göre yazılır. Ancak yabancı kökenli, Bakiyye diline geçmemiş olan isim ve sözcükler ise Latin harfleriyle yazılan dillerde birebir harf karşılıklarıyla, diğer harflerle yazılanlarda ise okunuşuna göre uygun harflerle yazılır. Harflerin öznitelikleri değil, sadece karşılıkları kullanılır. 

Örnek: “Schneider Mark” Almanca kökenli bir isim olup, Bakiyye dilinde her harfin karşılığı sadece yazılarak aktarım sağlanır. 

Schneider Mark: ≾CԋƝЭ↾રƆЭર M∧ર⊲ 

NASA: Ɲ∧≾∧ 

Bu yüzden Bakiyye Olu Sözlük’e eklenmemiş isimler yabancı özel isim kuralına göre yazılır. 

Kemal: ⟓ЭM∧ᒍ

Jena: ĴЭƝ∧

Julia: ĴᎧᒍi∧

Coca Cola: COC∧ COᒍ∧

*** Esas dildeki yazım harflerine göre yazılıp, yazıldığı veya okunduğu gibi söylenebilir.

Arapça, Osmanlıca, Farsça, Çince, Japonca ve Rusça gibi farklı alfabe kullanan dillerdeki yabancı sözcükler ise okunuşlarına uygun olarak yazılır. 

Örnek: (Fa) خدا sözcüğü Farsçada “Hûda” olarak okunur. Buna göre ise Bakiyye dilindeki ses karşılıkları kullanılarak yazılıp, okunur. 

خدا – (Hûda) : ᏖƆ∧ 

Örnek: (Ar) السلام عليكم sözcüğü Arapçada “esselamın Aleyküm” olarak okunmaktadır. Buna göre ise Bakiyye dilindeki ses karşılıkları kullanılarak yazılır ve okunur. 

السلام عليكم  : ≾Эᒍ∧M❞ ∧ᒍЭ৬⟓Ꭷ’M (Esselamunaleyküm)

Al Bakiyye Çevrim İçi Yazım Klavyesi

Al Bakiyye harfleri Bilgisayar ve Mobil cihazlarda görüntülenebilir düzeyde tasarlanmıştır.

 Harf Karşılığı: A:⥌ – B:Ḷ – b:Б – c:C – ç:Ċ – d:Ɔ – D:ഥ – Z:ഥ’ – t:ᛠ – T:웃 – e:Э – a:∧ – f:Ƒ – F:౨ – g:Г – G:૭’’ – ğ:G – Ğ:Ǧ – h:ԋ – U:Ꮦ – H:て – X:で – I:I – ı:↾ – i..↾ – j:Ĵ – k:⟓ – K:⊲ – q:Ø – l:ᒍ – L:૪ – m:M – MM:Ⱈ – n:Ɲ – N:Й – O:O – o:⧽ – ö:Ȫ – p:П – P:Ḻ – r:ર – R:મ – Ö:ཞ – â:Ӭ – s:≾ – S:じ – ş:๛ – β:β – s.:≾. – Ş:Ұ – u:Ꭷ – ü:Ꭷ’ – û:Ꭷ’’ – v:ⱱ – V:୨ – w:Ϣ – y:৬ – Y:ᕴ – z:ᓬ – x:X – W:⥙ – Ç:λ – @:@ – Q:↓ – Ü:የ – İ:ჰŧ
İmgeler: 1:ʷ – 2:❞ – 3:〟 – 4:° – 5:ഥ – 6:Ӄ

Al Bakiyye Dilinde Cümle Alternatifleri

(El Sözlemyedelen al Til-ibakiyyefi.) Al Bakiyye yapay dili, diğer birçok doğal, yapay ve sanatsal dilden farklı olarak özgür ve çeşitliliği benimseyen bir dildir.

işi, yazar ve konuşmacının arzına uygun kullanım olanakları mevcuttur. Alfabe kısıtlaması, cümle dizilimi ve cümlede sözcük yerleşimi belli sınırlamalara tabi değildir. Ayrıca soru, olumlu, olumsuz, sıfat, yan cümle, tamlama vb. cümle yapılarında birden fazla ek seçenek ve yöntem bulunur. Tek bir temel cümlenin yazımına yönelik ek cümleler ve farklı anlatım biçimler bu makalede ele alınmıştır.

Temel Cümle: “Erteki gibs mizfi lâ ulu Tavgunfe.”
Türkçe karşılığı: “Yarın bizde büyük doğum günü partisi var.”
Ek Cümle Seçenekleri (el Sözlemyedelen):

• 1. Erteki gibs mizfi lâ ulu Tavgunfe.
• 2. Gibs ya ulu Tavgunfe erteki in miz.
• 3. Miz sahap ber ulu Tavgunfe erteki.
• 4. Miz sahap ber Tavgunfelulu erteki.
• 5. Ol Taç gibs ya ulu Tavgun Cıyın mizfi.
• 6. Mizfi bar ber Cıyın Juntavgunelulu taç.
• 7. Miz werde cıyıntaç ulu Tavgunfe taç.
• 8. Cıyıntaçmiz ber Tavgunfe-iulu taç.

Bunun gibi daha onlarca ek cümle ile durum anlatılabilir. Temel anlam ise neredeyse hiç değişmez. Temel cümle dışında sıfat tamlaması veya relatif – yan cümle olarak da anlatım mümkündür.

• 1. El ulu Tavgunfe kio werde taç, ist mizfi.
• 2. Gaşay kio werde mizfi erteki, ist ber ulu Tavgunfe.
• 3. El taç olwan Tavgunfe-iulu ist efi miz.
• 4. Gibs taç el ulu olwan Tavgunfe ist in miz.
• 5. Efiy miz el Ulu olwan Tavgunfe ist erteki.

Birden fazla sıfat yapısı, birden fazla olumsuz yapma eki mevcut olduğu için bir temel cümle onlarca ek seçenekli cümle ile anlatılabilmektedir. Al Bakiyye yapay dilinde “sıfat-isim” ve “yardımcı fiil-esas fiil” birbirinden cümlede ayrılmaz. Ancak cümlenin istenilen konumunda kullanılabilir. Diğer cümle öğeleri ise cümlede istenilen her yere konulabilir.

Kaynakça

1. Belge: “Al Bakiyye Türkçe Kılavuzu“, Google Doc., 21.06.2020, 
2. Artlitartinglang: “Al Bakiyye Yapay Dili“, Artlitartinglang.rastgelelik.com, 21.06.2020, http://artlitartinglang.rastgelelik.com/publ/tr/2
3. Al Bakiyye: “Al Bakiyye Resmi Sitesi”, albakiyye.rastgelelik.com, 28.10.2020, http://albakiyye.rastgelelik.com 
4. A’dan Z’ye Al Bakiyye: “Al Bakiyye Öğrenim Kılavuzu“, Google Dokümanlar, 28.10.2020,  

Yardımcı Kaynaklar

1. Al Bakiyye Yapay Dili Ulu Sözlük
2. Klavyeler
3. Klasik Al Bakiyye Resmi Sitesi
4. Dilbilgisi
5. Standart Al Bakiyye Resmi Sitesi (Güncel Sürüm)

Ayrıca Bakınız

1. Al Bakiyye Öğrenme Kılavuz Sitesi
2. Al Bakiyye Alfabesi Çevrim İçi Klavye
3. Al Bakiyye Latinî Klavyesi
4. Al Bakiyye Göktürk Klavyesi