Bir çeşit problem çözme metodu olan araştırmada yanlışlardan sakınmak, araştırma işleminin tekrarlanmasını ve böylece bulguların kanıtlanmasını sağlamak, bulguların genelleştirilmesi ile ilgili esaslar koymak için belirli yöntemler uygulanır.
Bilimsel Araştırma Nasıl Yapılır?
- Her araştırmada belirli aşamalar, yöntemler ve süreçler vardır.
- Bu bilgi ve ilkeler ışığında yürütülen araştırmalar, zaman ve emek tasarrufu yanında güvenilir ve diğer çevreler için ilgi çekici olacaklardır.
- Eğer araştırmanın bütünlüğü içinde yapılacak işler iyi planlanırsa ve her aşamada yoğunluk o aşamanın hazırlıklarına verilirse, söz konusu güçlüklerin büyük ölçüde ortadan kalkacağı görülecektir.
- Bilimsel araştırma aynı zamanda bir öğrenme ve kendini geliştirme etkinliğidir.
- Araştırmacı, çalışması sırasında birçok yeni bilgi öğrenir ve ayrıca verileri seçme, gruplandırma, analiz etme ve yorumlama gibi alanlarda yeteneklerini geliştirir.
- Araştırma, insana düzenli çalışma ve sistemli düşünme alışkanlığı kazandırır.
Araştırma sürecinin aşamaları
- Konu Seçme
- Konuyu Sınırlandırma
- Tez (Hipotez) cümlesi oluşturma
- Araştırmanın yöntemini belirleme
- Geçici plan hazırlama
- Geçici bibliyografya oluşturma
- Okuma ve Not alma
- Araştırma metnini yazma
Konu Seçme
Bir araştırmanın yarısı doğru konu seçmektir. Konunun kararlaştırılmasından önce olabildiğince fazla kaynağa başvurmak ve olası konular hakkında belirli bir düşünce sürecinden geçmek gerekir.
Konu seçimi ile ilgili aşamaları aşağıdaki başlıklar altında ele alabiliriz:
- +
- Genel başvuru kaynaklarını inceleme
- Önceki çalışmaları elde etmek
- Kütüphaneler
- Internet
- Yedek (Alternatif) Konular
- İlgi
- Orijinallik
- Önem
- Bilimsel yeterlilik
- Birincil ve ikincil kaynaklar
- Kaynak yeterliliği
- Zaman
Genel başvuru kaynaklarının incelenmesi
Araştırmacı ilk iş olarak düşündüğü konuda yazılmış yeterli sayıda genel başvuru kaynağı bulup okumalıdır. (Tanınmış ansiklopediler, genel/mesleki dergilerde yayınlanmış makaleler, okunan kaynak sonlarındaki bibliyografyalar vb.)vİlk okumanın olabildiğince genel nitelikte olmasında yarar vardır. Böylece konunun kapsamı, boyutları, önemi ve o alandaki belli başlı kaynaklar hakkında bir ön bilgi edinilir. Araştırmacı konunun yönleri hakkındaki bilgilerini geliştirmiş olur. Bu bilgiler konunun sınırlarının daraltılması/genişletilmesi ve araştırma hipotezinin oluşturulması açısından da gerekli ve önemlidir.
Önceki çalışmaları elde etmek
Daha önceden yapılan çalışmaların gözden geçirilmesi sayesinde, o güne kadar konunun hangi yönleriyle ilgilenildiği, ne aşamaya kadar geliştirildiği, sorunun çözümü için hangi yönde ve ne gibi yeni çalışmalara gerek olduğu anlaşılır.
Kütüphaneler
Araştırmacı, konuyla ilgili temel kaynaklara ulaşmak üzere basılı veya bilgisayarlı kütüphane katalogları üzerinde anahtar kelimelerle (konu, yazar, kitap adı vb.) arama yapar.
Internet
Araştırmacı konuyla ilgili anahtar kelimeleri belirleyip Internet’e bağlanarak çok sayıda kaynağa ulaşma olanağı elde edebilir. Bu kaynakların bir bölümü telif hakları nedeniyle kütüphanelerden yararlanılabilir türdendir. Bir bölümü ise ücretsiz olarak sunulan kaynaklardır.
Yedek (Alternatif) Konular
Bir araştırmacı, çalışmasına başlamadan önce birden fazla konu hazırlamalıdır. Böylece, konu hakkında yeterli kaynak bulunmadığı, konunun araştırmaya değer görülmediği veya planlanan zamanda bitirilemeyeceğinin anlaşıldığı durumlarda, alternatif konulara yönlendirilebilir.
İlgi
Araştırmacı, çalışmayı düşündüğü konuya karşı ilgi duymalıdır. Üzerinde çalışılacak konuya ilgi duyulmaması yorgunluk, bıkkınlık, stres gibi durumların ortaya çıkmasına, araştırma veriminin düşmesine ve araştırmanın başarısızlığına neden olabilir.
Orijinallik
Başarılı bir araştırma bir yenilik veya çözüm getirmeli, ya da bir görüşü bilimsel olarak savunmalıdır. Bilimsel sürece veya sorunların çözümüne katkıda bulunması beklenen bir araştırmanın toparlayıcı, bilinmeyenleri açıklayıcı, bilinenleri ise geliştirici nitelik taşıması gerekir.
Önem
Konu araştırmaya değecek önemde olmalıdır (Önem subjektif bir kavramdır, bu bakımdan araştırma yapılan alandaki uzman kişilerin görüşlerine başvurulmalıdır). Genellikle, sentez yapan, tartışmalı bir görüşe çözüm getiren, bilgilerimizi geliştiren, kişi ve toplum refahını arttırmaya yönelik araştırmalar «önemli» sayılır.
Bilimsel Yeterlilik
Araştırmacının eğitim öğretim durumu ile bilimsel kapasitesinin seçilen konuyu incelemeye uygun olması gereklidir. Bunun başlıca nedeni ise araştırma konusunun niteliği doğrultusunda gereken yöntem ve tekniklerin (gözlem, anket, istatistiksel/matematiksel analiz, yabancı dil, eski yazı vb.) araştırmacı tarafından gerektiği gibi uygulanabilmesi/kullanılabilmesidir. Yetersiz birikim ve deneyime sahip bir araştırmacı, beklenen verimde, yani olması gereken kalitede ve nitelikte bir araştırma yürütebilme konusunda başarılı olamayacaktır.
Birincil ve İkincil Kaynaklar
Kaynak Yeterliliği
Kaynaklar
- Site: ”Araştırma Nedir?” Retix.com. Erişim: 08.11.2015, (http://www.reitix.com/Makaleler/Arastirma-Nedir/ID=1343) ⇒
- Site: ”Araştırma Nasıl Yapılır?” Usame Kaya. Erişim: 08.11.2015, (http://usamekaya.com.tr/bilimsel-arastirma-nasil-yapilir)